Chỉ còn vấn đề dịch bệnh, xem ra rất có khả năng. Nhưng trên địa bàn cư trú hàng vạn cây số của người Maya, mà lại lây lan một loại dịch bệnh rộng khắp đến như thế thì rất hiếm. Hơn nữa, tính toàn bộ cuộc dư cư của người Maya kéo dài tới cả trăm năm. Một trận dịch bệnh lây lan đột ngột kiểu cấp tính như vậy không thể có khả năng kéo dài đến như thế được.
Có người qua nghiên cứu một phần tượng thờ cũng bị phá huỷ, và hiện tượng ngôi báu của người thống trị bị lật đổ thì cho rằng có thể là do đấu tranh giai cấp. Đúng là đã từng có đấu tranh giai cấp trong xã hội của người Maya, nhưng đấu tranh đó chỉ mang tính cục bộ, chỉ xảy ra ở một số thành phố và địa phương cá biệt. Còn việc người Maya di cư lên miền Bắc mang tính toàn cục.
Có người lại giải thích việc di cư đó là nguyên nhân môi trường sinh thái, chẳng hạn có thể người Maya áp dụng biện pháp cày cấy nào đó không hợp lý, dẫn đến việc phá hỏng rừng cây, làm cho đất đai bạc màu v.v… gây ra cảnh đói khổ buộc phải, bỏ đi. Nhưng rất nhiều học giả qua khảo sát đà phát, hiện thấy, về sản xuất nông nghiệp thì người Maya đã để lại những dấu hiệu chứng tỏ họ có trình độ khá là tiên tiến. Từ rất sớm họ đã biết áp dụng chế độ luân canh, và đã biết cách tập trung sản xuất thâm canh. Làm như vậy sẽ không mất đi độ màu mỡ của đất, lại có thể nâng cao hiệu quả sản xuất. Như vậy thì vân đề biện pháp cày cấy sai lầm làm hỏng đất là không đúng.
Còn có một số chuyên gia có cách suy nghĩ mới hơn. Họ nói rằng muôn tìm nguyên nhân ra đi của người Maya thì trước hết hãy xem xét nơi quê cũ được họ chọn như thế nào đã. Chúng ta đã biết, những thành phố cổ nhất của người Maya đều không được xây dựng bên bờ sông. Người Ai Cập và người Ấn Độ thoạt tiên đều được phát tích ở lưu vực các con sông Nin, sông Hằng, và các nền văn minh cổ Ai Cập, cổ Ấn Độ đều được sản sinh ra bên bờ sông Nin và bên bờ sông Hằng. Sông không những chỉ đưa đến cho các đô thị cổ sự tiện lợi về ăn uống và cấp thoát nước, mà có còn là đường giao thông thuận lợi cho việc giao lưu hàng hóa. Qua những dân tộc có nền văn minh phát triển đều có thể thấy họ không thể tách rời sông ngòi.
Trái lại, ngưòi Maya lại xây dựng các thành phố phồn vinh của mình ở tận trong rừng rậm nhiệt đới. Điều đó có ý nghĩa riêng của nó.
